Het is dit jaar 250 jaar geleden dat de Haarlemse zijdehandelaar en bankier Pieter Teyler van der Hulst (1702-1778) het eerste museum van Nederland stichtte. Hij liet twee miljoen euro na 'ter bevordering van de godsdienst, aanmoediging van kunsten en wetenschappen en voor bijstand aan de armen'. Na zijn dood besloten de beheerders het bedrag - vandaag de dag zo'n 70 miljoen euro - volledig te besteden aan een wetenschappelijk museum met sterrenwacht. God en de armen moesten kennelijk maar voor elkaar zorgen.De entreehal en de monumentale gevel in classicistische stijl werden pas in 1885 gebouwd, dus een eeuw na opening van het museum. De reliefs boven de deuren in de hal verwijzen naar de collecties van het museum, zoals de schone kunsten, astronomie, paleontologie en fysica. Hoewel het museum trots de eerste 'electriseermachine' toonde, werd het in die tijd nog verlicht met gaslicht, omdat 'nog onvoldoende gebleken is dat de elektrische verlichting reeds die praktische voordelen oplevert, welke in de toekomst daarvan verwacht mogen worden'.
De collectie van Teylers museum reflecteert de verlichtingsidealen van Nederland in de achttiende eeuw; voorwerpen van kunst en wetenschap: fossielen en mineralen, natuurwetenschappelijke instrumenten, bijzondere boeken en een fraaie collectie schilderijen, tekeningen, munten en penningen. Door de ontdekkingen van de laatste eeuwen stond de 'wereld op zijn kop'. De aarde bleek niet langer het middelpunt van het universum, Europa was niet het middelpunt van de aarde na het verschijnen van Darwins The Origin of Species (1859) bleek de mens ook al niet een vooropgezet intelligent ontwerp. Dit laatste onderwerp werd vakkundig gemeden door onze Schepper te prijzen voor de wonderen der natuur in al zijn facetten.
Fossielen 
Eén van de topstukken van Teylers Museum is de 'Zondvloedmens'. Dit fossiel werd gevonden in de steengroeve bij het Duitse Öhningen. De stadsdokter van Zürich dacht hierin een schedel, ribben, hersenen en een lever van een mens te herkennen en concludeerde dat het de overblijfselen moesten zijn van mensen die de zondvloed niet hadden overleefd. De Franse anatoom Georges Cuvier was ervan overtuigd dat het een reuzensalamander was uit laat Mioceen, ongeveer 5 tot 10 miljoen jaar geleden. Hij kreeg in 1811 toestemming om het fossiel verder uit te beitelen en op de plaats waar hij dat had voorspeld kwamen inderdaad twee voorpoten tevoorschijn.
Natuurwetenschappelijke instrumenten
Waar twee eeuwen eerder nog de doodstraf op stond, kon nu hardop gezegd en getoond worden. Dit 'tellarium' toont de dagelijkse wenteling van de aarde om haar as en haar jaarlijkse baan om de zon en de jaarlijkse kanteling van haar as zodat de bezoeker zich een voorstelling kan maken van de gevolgen van deze bewegingen; de afwisseling van dag en nacht en het lengen en korten van de dagen (de seizoenen). Op de plaat staan ook de omlooptijden van Jupiter, Saturnus en Uranus.
Bibliotheek
In de bibliotheek vind je circa 125 duizenden banden over botanie, zoölogie, paleontologie en geologie, oftewel de 'natuurlijke historie'. Veel uitgaven zijn voorzien van schitterende handgekleurde illustraties. Ook bevat de bibliotheek zeventiende eeuwse atlassen van o.a. Blaeu en reisverslagen uit de achttiende- en negentiende-eeuw zoals van James Cook. Die legde in zijn Challenger een oceanografische expeditie af van 100.000 kilometer in drie jaar. De geleerden aan boord verzamelden zo'n ‘zee aan gegevens’ dat het bijna twintig jaar zou duren voor al het materiaal bestudeerd en beschreven was. In totaal verschenen 53 dikke banden vol met
wetenschappelijke resultaten. ‘The Birds of America’ is het duurste in druk verschenen boek dat ooit geveild is: voor een slordige 8,8 miljoen dollar verkocht veilinghuis Christie’s het werk. De meeste vogels zijn in hun natuurlijke omgeving geplaatst en op levendige wijze afgebeeld. Voor sommige vogels als bijvoorbeeld de flamingo gaf dit problemen; de nek van de flamingo kronkelt zich langs de hele zijkant naar beneden. De opkamer van de bibliotheek is alleen op afspraak voor publiek toegankelijk.
Eén van de topstukken van Teylers Museum is de 'Zondvloedmens'. Dit fossiel werd gevonden in de steengroeve bij het Duitse Öhningen. De stadsdokter van Zürich dacht hierin een schedel, ribben, hersenen en een lever van een mens te herkennen en concludeerde dat het de overblijfselen moesten zijn van mensen die de zondvloed niet hadden overleefd. De Franse anatoom Georges Cuvier was ervan overtuigd dat het een reuzensalamander was uit laat Mioceen, ongeveer 5 tot 10 miljoen jaar geleden. Hij kreeg in 1811 toestemming om het fossiel verder uit te beitelen en op de plaats waar hij dat had voorspeld kwamen inderdaad twee voorpoten tevoorschijn.
Natuurwetenschappelijke instrumentenWaar twee eeuwen eerder nog de doodstraf op stond, kon nu hardop gezegd en getoond worden. Dit 'tellarium' toont de dagelijkse wenteling van de aarde om haar as en haar jaarlijkse baan om de zon en de jaarlijkse kanteling van haar as zodat de bezoeker zich een voorstelling kan maken van de gevolgen van deze bewegingen; de afwisseling van dag en nacht en het lengen en korten van de dagen (de seizoenen). Op de plaat staan ook de omlooptijden van Jupiter, Saturnus en Uranus.
Bibliotheek
In de bibliotheek vind je circa 125 duizenden banden over botanie, zoölogie, paleontologie en geologie, oftewel de 'natuurlijke historie'. Veel uitgaven zijn voorzien van schitterende handgekleurde illustraties. Ook bevat de bibliotheek zeventiende eeuwse atlassen van o.a. Blaeu en reisverslagen uit de achttiende- en negentiende-eeuw zoals van James Cook. Die legde in zijn Challenger een oceanografische expeditie af van 100.000 kilometer in drie jaar. De geleerden aan boord verzamelden zo'n ‘zee aan gegevens’ dat het bijna twintig jaar zou duren voor al het materiaal bestudeerd en beschreven was. In totaal verschenen 53 dikke banden vol met
wetenschappelijke resultaten. ‘The Birds of America’ is het duurste in druk verschenen boek dat ooit geveild is: voor een slordige 8,8 miljoen dollar verkocht veilinghuis Christie’s het werk. De meeste vogels zijn in hun natuurlijke omgeving geplaatst en op levendige wijze afgebeeld. Voor sommige vogels als bijvoorbeeld de flamingo gaf dit problemen; de nek van de flamingo kronkelt zich langs de hele zijkant naar beneden. De opkamer van de bibliotheek is alleen op afspraak voor publiek toegankelijk.
No comments:
Post a Comment